Bu tezde Türkçenin yabancılara öğretiminde tartışılmayan ana kavramları, diğer bir deyişle dil öğretiminin değişmez ilkeleri incelenmiştir. Bu çalışmada amaç; gelişmiş ülkelerin kendi dillerini öğretebilmek için oluşturdukları ölçütleri de dikkate alarak Türkçenin yabancılara öğretiminde yapılması gerekenleri maddeler halinde açıklayıp konu ile ilgili çalışmalarda bulunan akademik çevrelerin belirlenen bu ölçütler çerçevesinde ortak çalışmalar yürütmesini sağlamaktır.

Burada dilimizin yabancılara öğretimi ile ilgili olarak bugüne kadar yapılanlara kısa bir göz attıktan sonra Türkçenin yabancılara öğretimi konusunda yapılması gerekenler üç ana başlık altında incelenmiştir.

"Eğitim Öncesi Hazırlık" başlığı altında incelediğimiz; öğrencilerle ilgili "İhtiyaç Analizi", öğretimde yararlanılacak "Yöntem ve Teknikler", dil öğretiminin vazgeçilmezi olan "Basamaklı Kur Sistemi" ile ilgili uygulamalar, öğretimde hangi yöntem, hangi teknik veya hangi ders araç-gereci kullanılırsa kullanılsın başarının en önemli anahtarı olan "İyi Bir Dil Öğretmeni"; yine dil öğretiminin temel taşlarından olan kitap ve diğer ders araç-gerecinin tespiti ve hangi ölçütlere göre düzenleneceği, bir tek dakikanın bile insan hayatında ne derece önem taşıdığından hareketle "Öğrenim Süresf'nin belirlenmesi gibi konular dil öğretiminin başarısı ile yakından ilgilidir. Bu aşamada sunduğumuz tüm alt başlıkları bir binayı ayakta tutan kolonlara benzetebiliriz. Bu kolonlardan birine dahi gerekli önem verilmediği takdirde öğretimin zayıf kalacağı, amaca ulaşılamayacağı bir gerçektir.

         Genel anlamda dil öğretimi, özel olarak da yabancı dil öğretiminde artık tüm dünyaca kabul edilen uygulama "Dört temel dil becerisrni geliştirmektir. Bu anlamda Türkçenin yabancılara öğretimi konusunda da amaç, dört temel dil (dinleme, okuma, konuşma ve yazma) becerisini geliştirmek olmalıdır. Bugüne kadar uygulanan dil öğretim yöntemlerden birçoğunun yetersiz kalmasının yegane sebebi, yabancı dil öğretimini bir bütün olarak görmeyip dilin sadece bir yönüne (konuşma veya yazma; okuma veya dinleme gibi) ağırlık vermiş olmasıdır. Bunlara en basit örnekler sadece çeviriye, dolayısıyla da okuma ve yazma becerilerine yönelik "Dilbügisi-Çeviri Yöntemi"; sadece sözlü iletişime dayalı olan "Kulak-Dil Alışkanlığı Yöntemi"dir.

Dil öğretiminde dört temel dil becerisi dışında iki önemli nokta daha vardır ki, bunlardan ilki özellikle Türkçe gibi eklemeli ve kuralları kesin çizgilerle belirlenmiş bir dilin öğretiminde vazgeçilmez olarak değerlendirebileceğimiz gramer öğretimi, ikincisi ise kelime öğretimidir. Türkçenin yabancılara öğretiminde dilbilgisi alanında ne yazık ki çok önemli bir eksik vardır. Bu eksik de "Türkçenin Fonksiyonel Dilbilgisi" kitabıdır. Bu nedenle öğretmen Türkçenin tüm dilbilgisi özelliklerini fonksiyonel olarak bilmeli ve bu bilgisini sınıf içerisinde pratik olarak sunmalıdır.

Öğretimin iletişime yönelik olabilmesi, öğrencinin ihtiyaçlarını karşılayabilmesi göz önüne alındığında yine vazgeçilmezler araşma giren diyalog ve metinlerin oluşturulması veya seçimi de oldukça önemlidir. Diyaloglar genelde bir durumu yansıtması ve belirli dilbilgisi yapılarında olması da düşünüldüğünde genelde dil öğretmenleri tarafından hazırlanır. Öğrencinin ileri kurlarda daha çok cümle analizi yapabilmesi, uzun cümleler oluşturabilmesi ve bir durum ya da olay karşısında yazdı olarak duygu ve düşüncelerini iletebilmesi amacıyla düz metinler hazırlanmalı veya mevcut hazır metinlerden (gazete haberleri, kısa hikayeler vs.) yararlanılmalıdır.

Öğretimin başardı olup olmadığı yine en ince ayrıntılarına kadar araştırılmış bazı ölçütlere göre belirlenir. Ölçme, diğer bir deyişle sınavlarda hazırlanan soruların türü ve geçerliliği konusunda eğitimcilerin yaptıkları çalışmalar oldukça sağlam ve tutarlı sonuçlar vermiştir. Buna göre hazırlanacak bir sınav sorusunun geçerliliği bazı uygulama ve bu uygulamaların sonunda yapılacak hesaplarla belirlenmektedir. Değerlendirme konusunda da yapdan araştırmalar, tatmin edici sonuçlar vermektedir. Günümüzde artık bir öğretmenin yapacağı değerlendirme bilimsel bir tabana oturtulmuştur.

Yabana dil öğretiminin bir endüstri alam olarak da görülmeye başlandığı günümüzde Türkçenin yabancüara öğretimi alanında yapılması gerekenler oldukça fazladır. Bu anlamda gerek ülke yöneticilerine (uygun kanunları oluşturabilmeleri için) gerekse akademik çevrelere oldukça büyük görevler düşmektedir.

ÖNSÖZ

XX. yüzyılda yapdan savaşlar da gösteraıiştir İd, silahlı mücadelede kazanan taraf bile ashnda kaybetmiştir. Özellikle I. ve H Dünya Savaşı'nda milyonlarca insanın ölmesinin yanısıra gerek savaşı kaybeden, gerekse kazanan ülkelerin ekonomileri çok büyük zararlar görmüştür.

Buradan hareketle sıcak savaşın yavaş yavaş yerini soğuk savaşa bıraktığı dünyamızda soğuk savaşın üç önemli silahı vardır. Bunlar; ekonomik bakımdan güçlü olmak, teknolojik bakımdan gelişmiş olmak ve dilini yabancılara öğretmektir. Bu anlamda Avrupa ülkelerinde XIX. yüzyd ortalarından itibaren başlayan yabana dil öğretimine verilen önem, XX. yüzyılda inanılmaz boyutlara ulaşmış; sadece bir eğitim alam olarak değil, aynı zamanda dünya çapında büyük bir endüstriye dönüşmüştür.

Avrupa ülkeleri kendi anadillerini yabancılara yaklaşık 150 yddır öğretirken ülkemizde konunun önemi ancak XX yüzydın son çeyreğinde anlaşılmış, buna rağmen önemli adımlar atılmıştır. Özellikle akademik kurum ve kuruluşların konuya ilgi göstermesiyle Türkçenin yabancılara öğretimi alanında önemli gelişmeler kaydedilmiştir.

Bu tezde yabancılara Türkçenin öğretimi alanında programlı bir öğretimin gerektirdiği aşamalar ele alınmış, yabana dil öğretimi ile ilgili olarak yapılması zorunlu görülen çalışmalar açıklanmaya çalışılmıştır.

Bu tezde Türkçenin yabana dil olarak öğretimi konusundaki kısa bir bilgiden sonra dilimizin yabancdara öğretimi ile ilgili yapılması gerekenler üç bölümde toplanmıştır. Bunlar, "Öğretim Öncesi Hazırlıklar", "Öğretimde Uyulması Gereken Ölçütler" ve "Ölçme ve Değerlendirme" bölümleridir.

 Dosyayı indirmek için aşağıdaki pencerenin herhangi bir yerine tıklayıp klavyeden CTRL+S tuşlarına basınız.